در زنجیره تأمین گندم و فرآورده‌های حاصل از آن، اندازه‌گیری دقیق ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی گندم نقش کلیدی در تضمین کیفیت نهایی محصول دارد. در این میان، وزن مخصوص (یا چگالی حجمی) و درصد رطوبت، دو پارامتر حیاتی هستند که مستقیماً بر کیفیت فرآیند آسیابانی، بازده تولید، نگهداری و ارزش تجاری گندم تأثیر می‌گذارند. توجه به این دو ویژگی، نه تنها در خرید و فروش گندم اهمیت دارد، بلکه در کنترل کیفیت داخلی کارخانه‌ها نیز نقشی اساسی ایفا می‌کند.
وزن مخصوص گندم: شاخصی از کیفیت و بازده آرددهی
وزن مخصوص، که به آن “وزن هکتولیتر” نیز گفته می‌شود، میزان جرم گندم را در یک حجم مشخص (معمولاً کیلوگرم در هر ۱۰۰ لیتر) نشان می‌دهد. این شاخص به‌صورت غیرمستقیم اطلاعاتی در مورد درصد دانه‌های پر و سالم، میزان فضای خالی بین دانه‌ها و احتمال وجود ناخالصی‌ها یا دانه‌های آسیب‌دیده به ما می‌دهد.
گندم با وزن مخصوص بالا معمولاً دارای دانه‌های سالم‌تر، چگال‌تر و با میزان آندوسپرم بیشتر است که در نتیجه، آرد بیشتری تولید می‌کند. در مقابل، وزن مخصوص پایین ممکن است نشان‌دهنده وجود گندم سن‌زده، دانه‌های چروکیده، خرد شده یا آفت‌زده باشد که نه تنها بازده آسیاب را کاهش می‌دهد، بلکه کیفیت نهایی آرد را نیز تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.
در معاملات گندم نیز وزن مخصوص، یکی از معیار‌های درجه‌بندی است. به طور معمول، گندمی که وزن مخصوص آن کمتر از حد استاندارد باشد، با قیمت پایین‌تری خریداری می‌شود یا ممکن است نیاز به اصلاح داشته باشد.
رطوبت گندم: عامل تعیین کننده در نگهداری و فرآوری
رطوبت گندم، یعنی درصد آب موجود در دانه، یک عامل بسیار حساس و تعیین‌کننده در کیفیت نگهداری و فرآیند آسیاب است. گندم با رطوبت بالا (بیش از ۱۳. ۵ تا ۱۴ درصد) مستعد رشد کپک‌ها، فعالیت قارچ‌ها و حتی جوانه‌زنی ناخواسته در هنگام ذخیره‌سازی است. از طرف دیگر، گندم با رطوبت خیلی پایین ممکن است شکننده شود و در حین آسیاب، پودر بیش از حد ریز و تیره تولید کند.
در فرآیند آسیاب، تنظیم دقیق رطوبت گندم پیش از ورود به غلتک‌ها باعث بهبود جدایش سبوس و آندوسپرم، افزایش بازده آردگیری و کاهش ضایعات می‌شود. به همین دلیل، آسیابانان معمولاً قبل از فرآوری، گندم را مشروط کرده (یعنی رطوبت آن را تنظیم می‌کنند) تا به مقدار بهینه برسد، که معمولاً در محدوده ۱۵. ۵ تا ۱۶ درصد است.
اهمیت اندازه گیری وزن و رطوبت گندم
اندازه‌گیری همزمان وزن مخصوص و رطوبت گندم، تصویر جامع‌تری از کیفیت گندم ارائه می‌دهد. به عنوان مثال، گندمی با وزن مخصوص بالا اما رطوبت غیرمجاز، ممکن است در ذخیره‌سازی دچار فساد شود. یا بالعکس، گندمی با رطوبت مناسب اما وزن مخصوص پایین، از نظر اقتصادی و بازده آردگیری قابل قبول نیست.
به همین دلیل، دستگاه‌های آنالیز سریع گندم در سیلو‌ها، کارخانه‌های آرد و مراکز خرید تضمینی، همواره این دو پارامتر را در کنار یکدیگر اندازه‌گیری می‌کنند. همچنین بسیاری از کارخانه‌ها، بر اساس این اندازه‌گیری‌ها تصمیم می‌گیرند که آیا گندم باید اصلاح شود، با نوع دیگری مخلوط گردد یا مستقیماً وارد خط تولید شود.
وزن مخصوص و رطوبت گندم، دو شاخص کلیدی در ارزیابی کیفیت گندم هستند که بر فرآیند‌های مختلف از خرید و ذخیره‌سازی گرفته تا آسیاب و تولید نهایی اثر مستقیم دارند. استفاده از ابزار‌های دقیق و استاندارد برای سنجش این پارامتر‌ها، نه تنها موجب کاهش ضایعات و بهبود کیفیت محصول می‌شود، بلکه نقش مهمی در افزایش رضایت مشتریان و ارتقای برند شرکت دارد. در دنیای رقابتی امروز، سرمایه‌گذاری در کنترل کیفی اولیه گندم، یک ضرورت است نه یک انتخاب.
دستگاه رطوبت سنج Mini GAC Plus دو عامل بسیار مهم سودآوری در صنعت غلات و آسیابانی به ویژه برای خریداران گندم، یعنی میزان رطوبت و همچنین وزن نمونه را اندازه‌گیری می‌کند. دستگاه رطوبت سنج Mini GAC Plus یکی از ضروری‌ترین، سریعترین، آسان‌ترین و دقیق‌ترین دستگاه‌های آزمایشگاهی پرتابل با قابلیت حمل و نقل برای اندازه‌گیری رطوبت و وزن مخصوص غلات است. از مزایای استفاده از از این دستگاه می‌توان به پرتابل بودن اندازه‌گیری رطوبت دانه، وزن مخصوص و دما، ذخیره حداکثر ۲۰ کالیبراسیون مشخص شده توسط مشتری، منوی ساده سیستم عامل همراه با بارگیری کالیبراسیون، کالیبراسیون ۴۵۰ نوع دانه غلات، دانه‌های روغنی، دانه قهوه، حبوبات و… اشاره کرد.
ثبت ديدگاه