فعالیت آبی (aw) یکی از پارامتر‌های کلیدی در تعیین کیفیت، ایمنی و ماندگاری محصولات غذایی، دارویی و آرایشی است. اندازه گیری فعالیت آبی، میزان دسترسی آب آزاد در یک ماده را نشان می‌دهد و تأثیر مستقیمی بر رشد میکروارگانیسم‌ها، واکنش‌های شیمیایی و ویژگی‌های حسی محصول دارد.
اندازه گیری فعالیت آبی (aw) چیست؟
فعالیت آبی (aw) نسبت فشار بخار آب در یک ماده غذایی به فشار بخار آب خالص در شرایط مشابه است. این شاخص میزان دسترسی میکروارگانیسم‌ها به آب را مشخص کرده و تأثیر مستقیمی بر رشد باکتری‌ها، مخمر‌ها و کپک‌ها دارد. کاهش aw به زیر مقادیر خاصی می‌تواند رشد میکروارگانیسم‌ها را مهار کرده و ماندگاری محصول را افزایش دهد.
در حقیقت، میکروارگانیسم‌ها برای رشد به آب نیاز دارند و هر نوع میکروارگانیسم حداقل aw خاصی برای رشد دارد:
- باکتری‌ها: رشد در aw بالای ۰.۹۱
- مخمر‌ها: رشد در aw بالای ۰.۸۸
- کپک‌ها: رشد در aw بالای ۰.۶۵
بنابراین کاهش aw به زیر این مقادیر می‌تواند رشد میکروارگانیسم‌ها را مهار کرده و از این طریق ماندگاری محصول را افزایش دهد.
فعالیت آبی علاوه بر تأثیر بر رشد میکروارگانیسم‌ها، بر واکنش‌های شیمیایی و ویژگی‌های حسی محصول نیز تأثیرگذار است. بطور مثال واکنش‌های شیمیایی مانند اکسیداسیون لیپید‌ها و واکنش میلارد که در awهای خاصی شدت می‌گیرند و همچنین ویژگی‌های حسی مانند طعم، رنگ، بافت و عطر که تحت تأثیر aw قرار دارند. به همین دلیل است که اندازه گیری فعالیت آبی مهم است.
کاربردهای اندازه‌گیری دقیق aw
اندازه‌گیری دقیق aw در صنایع مختلف کاربردهای فراوانی دارد. از جمله این کاربرد‌ها می‌توان به پیش‌بینی رشد میکروارگانیسم‌ها و طراحی استراتژی‌های نگهداری، کنترل کیفیت در فرآیند‌های تولید، تعیین عمر مفید محصولات و طراحی بسته‌بندی مناسب اشاره کرد.
شرکت Novasina سوییس سه مدل پیشرفته از دستگاه‌های اندازه‌گیری فعالیت آبی (aw) را ارائه می‌دهد که هرکدام با ویژگی‌های خاص خود برای کاربردهای مختلف در صنایع غذایی، دارویی و آرایشی طراحی شده‌اند:
LabSwift-aw: دستگاه پرتابل و مقرون‌به‌صرفه برای اندازه‌گیری سریع aw در نمونه‌های با فعالیت آبی کم تا متوسط
- محدوده اندازه‌گیری: aw ۰. ۱۱ تا ۰. ۹۰
- دقت اندازه‌گیری aw: ۰. ۰۱±
- روش اندازه‌گیری: الکترولیتی بدون تماس
- دمای نمونه: بدون کنترل دما
- صفحه‌نمایش: LCD دیجیتال
- منبع تغذیه: باتری قابل شارژ
- ویژگی‌ها: مناسب برای نمونه‌های پودری، میوه‌های خشک و محصولات با aw پایین
- کاربرد‌ها: آزمایشگاه‌ها، کارگاه‌های تولیدی و کنترل کیفیت اولیه
LabTouch-aw: دستگاه دقیق با صفحه‌نمایش لمسی
- محدوده اندازه‌گیری: aw ۰. ۰۶ تا ۰. ۹۷
- دقت اندازه‌گیری aw: ۰. ۰۰۵ ±
- روش اندازه‌گیری: الکترولیتی بدون تماس
- دمای نمونه: کنترل دمای نیمه‌پایدار (تا ۲ درجه بالاتر از دمای محیط)
- صفحه‌نمایش: صفحه‌نمایش لمسی رنگی ۴. ۳ اینچ
- منبع تغذیه: برق شهری یا باتری لیتیوم-یون قابل شارژ
- ویژگی‌ها: مناسب برای اندازه‌گیری دقیق aw در نمونه‌های مایع، ژل، پودر و جامد
- کاربرد‌ها: آزمایشگاه‌ها، خطوط تولید و کنترل کیفیت در صنایع غذایی و دارویی
LabMaster-aw neo: دستگاه پیشرفته با کنترل دمای کامل
- محدوده اندازه‌گیری: aw ۰. ۰۰۳ تا ۱. ۰۰۰
- دقت اندازه‌گیری aw: ۰. ۰۰۳ ±
- روش اندازه‌گیری: الکترولیتی بدون تماس
- دمای نمونه: کنترل دمای کامل (۰ تا ۶۰ درجه سانتی‌گراد)
- صفحه‌نمایش: صفحه‌نمایش دیجیتال
- منبع تغذیه: برق شهری
- ویژگی‌ها: شامل سیستم شناسایی استاندارد نمک بدون تماس با استفاده از RFID، حالت سریع اندازه‌گیری با نتایج در کمتر از ۱۰ دقیقه، و سازگار با استاندارد‌های ۲۱CFR۱۱
- کاربرد‌ها: آزمایشگاه‌های کنترل کیفیت، تحقیق و توسعه، و بررسی علل فساد محصول در صنایع غذایی و دارویی
بطور کلی، اندازه گیری فعالیت آبی (aw) در صنایع غذایی، دارویی و آرایشی از اهمیت بالایی برخوردار است. این اندازه‌گیری نه‌تنها به بهبود کیفیت و ایمنی محصولات کمک می‌کند، بلکه در طراحی استراتژی‌های نگهداری و بسته‌بندی نیز نقش کلیدی دارد. استفاده از دستگاه‌های معتبر مانند دستگاه‌های سنجش فعالیت آبی شرکت Novasina سوییس می‌تواند تضمین کننده دقت و صحت اندازه‌گیری‌ها باشد.
ثبت ديدگاه