رژیم‌های غذایی بدون گلوتن امروزه محبوبیت زیادی پیدا کرده‌اند و بسیاری از افراد متوجه شده‌اند که بخشی از مشکلات گوارشی آن‌ها ممکن است به گلوتن مربوط باشد. در حال حاضر بسیاری از تولید‌کنندگان محصولات بدون گلوتن را وارد بازار کرده‌اند.
گلوتن چیست؟
گلوتن جزئی از خانواده پروتئین‌هاست که در غلات از جمله گندم، چاودار و جو یافت می‌شود. از بین غلات حاوی گلوتن، گندم بیش از بقیه مورد استفاده قرار می‌گیرد. گلوتنین و گلیادین دو منبع اصلی پروتئین در گلوتن هستند. بسیاری از اثرات نامطلوب گلوتن برای سلامتی به گلیادین مربوط می‌شود. هنگامی که آرد با آب مخلوط می‌شود، پروتئین‌های گلوتن یک حالت چسبناک پیدا می‌کند و باعث می‌شود تا خمیر حاصل حالتی ارتجاعی پیدا کند.
منابع گلوتن در مواد غذایی
- غلات: گندم کامل، سبوس گندم، جو، چاودار، چاودم، بلغور، جوانه گندم و …
- محصولات فرآوری شده بر پایه غلات: کراکر، آرد سوخاری، ماکارونی، نودل، کوکی، شیرینی‌ها و …
- سایر غذا‌ها و نوشیدنی‌ها مانند: مالت جو، سس سویا، سس‌های مخصوص سالاد، بعضی از ادویه‌ها، گوشت‌های فرآوری شده و نوشیدنی‌های الکلی.
گلوتن در بسیاری از مواد غذایی به عنوان غلیظ‌کننده یا تثبیت‌کننده استفاده می‌شود. بنابراین همیشه نمی‌توان گفت که یک غذای خاص حاوی گلوتن است یا خیر. اگر ملزم به استفاده از رژیم غذایی بدون گلوتن هستید، حتماً برچسب روی مواد غذایی را بررسی کنید و ببینید که در مورد گلوتن چه اطلاعاتی در آن نوشته شده است.
جو دوسر (یولاف) ذاتاً حاوی گلوتن نیست. اما اگر در محب فراوری جو دوسر در کنار سایر غلات حاوی گلوتن مانند گندم تهیه شود، ممکن است گلوتن در آن نفوذ کند. بنابراین برچسب گلئتن فری در هنگام خرید جودرسر حائز اهمیت است.
عوارض گلوتن چیست؟
اکثر افراد می‌توانند مواد غذایی حاوی گلوتن را بدون هیچ نوع عارضه جانبی مصرف نمایند. اما بعضی از افراد که بیماری سلیاک، حساسیت به گلوتن، آلرژی به گندم و برخی بیماری‌های دیگر دارند، نمی‌توانند مواد غذایی حاوی گلوتن را مورد استفاده قرار دهند و دچار عارضه جانبی می‌شوند. در ادامه در مورد هر یک از این بیماری‌ها یا عارضه‌ها برایتان توضیح خواهیم داد:
رابطه بیماری سلیاک و مصرف گلوتن
شدیدترین شکل عدم تحمل گلوتن در بیماران مبتلا به سلیاک دیده می‌شود. سلیاک یک اختلال خود ایمنی است که در آن بدن با گلوتن به عنوان یک مهاجم خارجی برخورد می‌کند. در این حالت سیستم ایمنی به گلوتن و پوشش روده حمله‌ور می‌شود. بنابراین به دیواره روده آسیب رسیده و مشکلاتی همچون کمبود مواد مغذی، کم خونی، مشکلات گوارشی شدید و افزایش خطر ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها حاصل می‌شود.
حساسیت به گلوتن
جالب است بدانید که بسیاری از افراد بیماری سلیاک ندارند اما بدن آن‌ها نسبت به گلوتن واکنش منفی از خود نشان می‌دهد. به این وضعیت حساسیت به گلوتن غیر سلیاک می‌گویند. ۰. ۵ تا ۱۳ درصد از افراد به گلوتن حساسیت دارند. اسهال، دل‌درد، خستگی، نفخ و افسردگی از علائم حساسیت به گلوتن است. در این مورد که آیا شما واقعاً به گلوتن حساسیت دارید یا عامل دیگری باعث بروز علائمی که به آن‌ها اشاره کردیم می‌شود، باید با پزشک مشورت کنید.
سندرم روده تحریک‌پذیر و گلوتن
IBS یا سندرم روده تحریک‌پذیر یک اختلال گوارشی شایع بوده که با علائم گوارشی همراه است. سندرم روده تحریک‌پذیر یک بیماری مزمن است که بسیاری از افراد با تغییر در سبک زندگی و رژیم غذایی خود موفق به کنترل آن می‌شوند. رژیم غذایی بدون گلوتن برای افراد مبتلا به IBS می‌تواند مفید باشد.
دقت کنید که برچسب Gluten Free لزوماً به این معنا نیست که گلوتن به طور کامل از محصول مورد نظر حذف شده است. در آمریکا، اتحادیه اروپا و کانادا تا زمانی که گلوتن کمتر از ۲۰ ppm باشد آن محصول را همچنان می‌توان با برچسب “فاقد گلوتن” روانه بازار کرد. مقدار ذکر شده بسیار ناچیز است و بیشتر افرادی که مبتلا به اختلالات مربوط به گلوتن هستند این سطح از گلوتن را به راحتی می‌توانند تحمل کنند. با این حال برخی دیگر از کشور‌ها گلوتن را تا حد ۳ ppm در محصولات جایز دانسته‌اند.
رژیم گلوتن فری چیست؟
رژیم غذایی بدون گلوتن یک برنامه غذایی است که غذا‌های حاوی گلوتن را حذف می‌کند.
رژیم غذایی بدون گلوتن برای مدیریت علائم و نشانه‌های بیماری سلیاک و سایر شرایط پزشکی مرتبط با گلوتن ضروری است. رژیم غذایی بدون گلوتن حتی در میان افرادی که بیماری مرتبط با گلوتن در آن‌ها تشخیص داده نشده است، محبوب است. مزایای ادعا شده رژیم غذایی گلوتن فری بهبود سلامت، کاهش وزن و افزایش انرژی است، اما تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.
برخی از مواد غذایی که فاقد گلوتن هستند
گندم سیاه، ذرت، آرد ذرت، بلغور و پولنتا با برچسب فاقد گلوتن، برنج و آرد برنج، سویا، کینوا، سیب زمینی و لوبیا، گوشت، ماهی و غذای دریایی، تخم مرغ، محصولات لبنی، میوه‌ها، سبزیجات، حبوبات، آجیل، کره و…
به طور کلی بهتر است به جای محصولات فرآوری شده فاقد گلوتن از مواد غذایی استفاده کنید که خود به طور طبیعی حاوی گلوتن نیستند.
ثبت ديدگاه