محصولات تراریخته، بنا به تأیید FDA اصطلاحی است که برای توصیف غذا‌هایی که از طریق مهندسی ژنتیک به‌وجود آمده‌اند، استفاده می‌شود. در واقع به غذا‌هایی گفته می‌شود که از ارگانیسم‌هایی تشکیل شده‌اند که ماده ژنتیکی DNA آن‌ها بگونه‌ای با روش‌های مهندسی ژنتیک اصلاح شده است.
برای مثال، انتقال ژن یک حیوان مقاوم به سرما، به میوه گوجه‌فرنگی، تحت شرایطی سبب مقاومت گوجه دستکاری شده (تراریخته) نسبت به سرما خواهد شد؛ یا انتقال یک ژن مقاوم نسبت به سم، یا انواع ژن‌هایی که خواص بیشمار دیگری را منتقل می‌کنند.
محصولات تراریخته با چه هدفی تولید میشوند؟
هدف از روش‌های مهندسی ژنتیک، استفاده از این قابلیت‌ها برای بهبود گیاهان زراعی است. به عنوان مثال، گیاهان بیابانی و شورپسند، قابلیت رشد در شرایط بسیار سخت و کم‌آب بیابان‌ها را دارا هستند. این قابلیت که ناشی از ژن‌های آن‌ها است که در طول میلیون‌ها سال فرگشت به دست آورده‌اند، می‌تواند از طریق روش‌های مهندسی ژنتیک در اصلاح گیاهان زراعی مورد استفاده قرار گیرد.
محصولات تراریخته اصلی که به صورت تجاری در مزارع کشت میشوند، شامل سویا، ذرت، پنبه و دانه کلزا مقاوم به علف‌کش و حشره‌کش هستند. سایر محصولات تراریخته که به‌صورت تجاری و یا آزمایش شده در مزرعه رشد می‌کنند، عبارتند از: سیب‌زمینی شیرین، گندم، برنج(برنج با آهن و ویتأمین‌های افزایش یافته که ممکن است سوء‌تغذیه مزمن را در کشور‌های آسیایی کاهش دهد. )، درختان میوه و برخی صیفی جات و…
استفاده از محصولات تراریخته طی ۲۰ سال گذشته بسیاری از پژوهشگران حوزه مهندسی ژنتیک و محیط زیست را نگران ساخته است. محصولات تراریخته با وجود مزیت‌هایی همچون مقاوم بودن نسبت به سموم و آفت‌ها، به علت دستکاری ژنتیکی می‌توانند برای سلامت انسان و محیط زیست بسیار خطرناک باشند.
مزایای محصولات تراریخته
- تأمین غذا و جلوگیری از فقر غذایی
- افزایش عملکرد محصولات زراعی و کاهش تهاجم تبدیل جنگل‌ها به مزارع کم بازده
- کشت بذر مقاوم به علف کش
- کاهش مصرف سموم حشره کش برای دفع آفات و به تبع آن کاهش مسمومیت ناشی از سموم، بهبود کیفیت آب شرب و جلوگیری از آلودگی رودخانه‌ها به سبب کشت بذر
- مقاوم به بعضی آفت‌ها و ویروس‌ها
- افزایش ارزش غذایی
- افزایش زمان انبارداری محصولات تراریخته
خطرات و معایب محصولات تراریخته
گرچه این محصولات دانش بنیان می‌توانند از مزایایی مانند افزایش حجم تولید و مقاومت در برابر آفات بهره‌مند باشند، اما مشکلات متعددی نیز برای چرخه طبیعی اکوسیستم‌ها و سلامتی انسان به وجود می‌آورند.
با انتقال ژن از گیاهان دستکاری شده ژنتیکی به خویشاوندان وحشی یا اهلی آن‌ها در مزارع مجاور بسیاری از گونه‌های طبیعی و ارزشمند آلوده میشوند. از این طریق آلودگی گسترده‌ای دراکثر کشور‌های اروپایی به همین دلایل روی تمامی این محصولات برچسب زده‌اند که باعث روند نزولی خرید محصولات تراریخته شده است. در برخی دیگر از کشور‌ها برای حفاظت از محیط زیست و سلامت مردم جامعه، تولید و یا واردات محصولات تراریخته به طور کل ممنوع است.
ثبت ديدگاه